Quỹ phòng chống thiên tai cần công khai, minh bạch

Đại biểu (ĐB) Huỳnh Cao Nhất (Đoàn Bình Định) cho rằng, thiên tai diễn biến ngày càng khó lường, hậu quả ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của nhân dân. Trong khi nguồn lực của nhà nước dành cho hoạt động phòng chống thiên tai còn gặp nhiều khó khăn, việc huy động thêm nhiều nguồn lực để cùng nguồn lực nhà nước thực hiện công tác này trước mắt và lâu dài là hết sức cần thiết và có ý nghĩa quan trọng. Vì vậy, thống nhất việc thành lập Quỹ phòng, chống thiên tai ở cấp trung ương nhằm huy động nguồn lực xã hội và thuận lợi trong tiếp nhận tài chính của quốc tế ủng hộ công tác phòng chống thiên tai.

Tuy nhiên, hiện nay việc sử dụng nguồn lực của Quỹ ở cấp tỉnh còn bất cập, tồn dư Quỹ nhiều. Quỹ thu được nhiều nhưng nhiều nơi không chi, có nơi chi rất ít, hoặc do mức chi bị giới hạn nên chỉ chi được một phần nhỏ; trong khi đó ngân sách nhà nước bố trí cho công tác phòng chống thiên tai tương đối thấp so với yêu cầu. Việc tổ chức thu Quỹ theo dự kiến và theo quy định cũng như việc điều tiết Quỹ chưa đảm bảo. Do đó, Quỹ chưa phát huy hiệu quả như kỳ vọng.

Từ đó, ĐB Huỳnh Cao Nhất kiến nghị Chính phủ cần phải có quy chế thu, chi phù hợp, khắc phục những bất cập hiện tại, đảm bảo công khai, minh bạch, kịp thời, hiệu quả. Trong đó cần hết sức lưu ý điều chỉnh cơ chế thu chi để đảm bảo phù hợp thực tiễn, tránh chồng chéo. Ví như quy định đối với DN, việc thu Quỹ này tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị tài sản; như vậy, theo quan điểm của các DN, việc thu Quỹ vô hình chung giống như một khoản “thuế” bắt buộc tính trên tỷ lệ tài sản. Cơ chế thu cũng phải phù hợp với các địa phương nghèo, người dân đã đóng góp nhiều; những địa phương có số lượng dân vãng lai, di cư nhiều. Đặc biệt, cần có cơ chế điều tiết Quỹ giữa các địa phương, đảm bảo tính khả thi, vì đây là quỹ tài chính ngoài ngân sách và thành lập ở địa phương, việc điều tiết từ tỉnh này sang tỉnh khác là tương đối khó. Ngược lại, nếu không điều tiết được thì sẽ dẫn đến tình trạng tồn dư Quỹ như thời gian qua, không đảm bảo được nguyên tắc hoạt động cơ bản của Quỹ là kịp thời, hiệu quả.