HỘI NGHỊ ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI CHUYÊN TRÁCH CHO Ý KIẾN VỀ DỰ ÁN LUẬT SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA LUẬT SỞ HỮU TRÍ TUỆ

Sáng 28/3, tại Nhà Quốc hội, sau bài phát biểu chỉ đạo quan trọng của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung làm việc.

Toàn cảnh Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại điểm cầu phòng Diên Hồng, Nhà Quốc hội

Sửa đổi, bổ sung 103 điều của Luật Sở hữu trí tuệ

Báo cáo tại Hội nghị, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 103 điều của Luật Sở hữu trí tuệ (tăng 10 điều  so với dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 2), có 12 điều chỉ sửa đổi, bổ sung về kỹ thuật , bãi bỏ một số quy định tại 05 điều  Đồng thời sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Luật Hải quan, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý theo ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 2 đã đáp ứng được mục tiêu đề ra trong việc sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ, bảo đảm chất lượng, thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, phù hợp với các cam kết quốc tế theo Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVFTA và các điều ước quốc tế khác có liên quan mà Việt Nam là thành viên, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi, tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước (Điều 86 và Điều 86a của Luật Sở hữu trí tuệ được sửa đổi, bổ sung theo khoản 38 và khoản 39 Điều 1 của dự thảo Luật), tiếp thu ý kiến đa số đại biểu Quốc hội, nội dung này được chỉnh lý như sau:

(1) Đối với phần sở hữu công nghiệp và phần giống cây trồng: dự thảo Luật đã quy định việc giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, giống cây trồng được chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước một cách tự động và không bồi hoàn cho tổ chức chủ trì (Điều 86a, Điều 164); đồng thời xác định cơ chế phân chia hợp lý lợi ích giữa Nhà nước, tác giả và tổ chức chủ trì nhằm đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 20-NQ/TW.

(2) Đối với đề nghị mở rộng giao quyền đăng ký cho tổ chức chủ trì với một số đối tượng của quyền tác giả, do tính đặc thù của đối tượng quyền tác giả, bảo đảm phù hợp với thực tiễn, thông lệ quốc tế, dự thảo Luật không mở rộng giao quyền đăng ký đối với một số đối tượng của quyền tác giả. Đối với các chương trình, phần mềm máy tính gắn liền với các thiết bị, máy móc được bảo hộ dưới dạng sáng chế, thiết kế bố trí để vận hành các thiết bị, máy móc đó thì có thể áp dụng cơ chế chuyển giao quyền sở hữu đối với sáng chế, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ nghiên cứu khoa học sử dụng ngân sách nhà nước.

(3) Để bảo đảm kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng các kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước, dự thảo Luật đã bổ sung khoản 6 vào Điều 139, sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 4 Điều 194 theo hướng: Quyền đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí, giống cây trồng là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước chỉ được chuyển nhượng cho tổ chức được thành lập theo pháp luật Việt Nam, cá nhân là công dân Việt Nam và thường trú tại Việt Nam.

(4) Để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật với các nội dung sửa đổi, bổ sung nêu trên, khoản 2 và khoản 3 Điều 2 của dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung Điều 41 và Điều 43 của Luật Khoa học và Công nghệ, khoản 4 Điều 105 của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ

Về thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (Điều 211 của Luật Sở hữu trí tuệ). Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành phương án không thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ; một số ý kiến tán thành thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này và đề nghị quy định lộ trình thực hiện. Tiếp thu ý kiến đa số đại biểu Quốc hội, nội dung này xin được giữ như quy định của Luật hiện hành.

Về quyền tác giả, quyền liên quan đối với quốc kỳ, quốc huy, quốc ca, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản thống nhất với sự cần thiết bổ sung quy định này. Tuy nhiên, về nội dung cụ thể Chính phủ đề nghị bổ sung trong dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy quy định “Việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca theo quy định của pháp luật;” là nguyên tắc chung trong áp dụng pháp luật, hơn nữa cũng không phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ nên đề nghị không bổ sung vào Điều 7. Do đó, xin ghi nhận một phần ý kiến của Chính phủ và sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 7 như sau: “2. Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và quy định khác của pháp luật có liên quan. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca.”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng cho biết một số vấn đề lớn trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ liên quan đến: Giới hạn quyền tác giả và giới hạn quyền liên quan; Trách nhiệm pháp lý về quyền tác giả, quyền liên quan đối với doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian; Về kiểm soát an ninh đối với sáng chế trước khi đăng ký ra nước ngoài; Về điều kiện hành nghề dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp; Về tính mới của giống cây trồng; Về hạn chế quyền của chủ bằng bảo hộ giống cây trồng; …

Thống nhất với những nội dung lớn của dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý

Để bảo đảm chất lượng của dự án Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận, đóng góp ý kiến chú trọng vào các nội dung sau: (1) Về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước; (2) Về thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ; (3) Việc bổ sung quy định về Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca trong Luật Sở hữu trí tuệ lần này; (4) Về nội dung cụ thể hóa các nhóm vấn đề về quyền tác giả, quyền liên quan, quyền sở hữu công nghiệp, quyền sở hữu đối với giống cây trồng; (5) Xử lý về kỹ thuật lập pháp, bảo đảm đồng bộ, thống nhất giữa dự thảo Luật này và các Luật Hải quan, Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Giá…

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa, Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương đồng tình với nhiều nội dung tại báo cáo tiếp thu, chỉnh lý đồng thời kiến nghị bổ sung vào quy định tại Khoản 1, Điểm g, Điều 25 dự thảo Luật

Thảo luận tại hội nghị, đa số ý kiến đại biểu cho rằng, đây là dự án Luật khó, chuyên môn sâu. Việc tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật đã được tiến hành thận trọng, kỹ lưỡng trên cơ sở xem xét, đánh giá toàn diện tác động của chính sách, bám sát và kịp thời đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Đồng thời, các đại biểu cũng bày tỏ quan điểm đồng  tình với nhiều nội dung cơ bản tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ của Ủy ban Pháp luật. “Báo cáo đã tiếp khá đầy đủ các ý kiến hợp lý của các vị đại biểu Quốc hội và giải trình thuyết phục nhiều vấn đề đại biểu nêu. Về kỹ thuật soạn thảo văn bản, Thường trực Ủy ban Pháp luật đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan để chỉnh lý, hoàn thiện văn bản…”, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa, Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho biết.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đại biểu cũng bày tỏ quan điểm đồng tình với quy định về quyền tác giả, quyền liên quan đối với quốc kỳ, quốc huy, quốc ca. Thống nhất với sự cần thiết bổ sung quy định này, đại biểu Nguyễn Anh Trí, Đoàn ĐBQH Thành phố Hà Nội cho rằng, quy định việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca theo quy định của pháp luật là nguyên tắc chung trong áp dụng pháp luật, hơn nữa cũng không phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ nên đề nghị không bổ sung vào Điều 7. Do đó, đại biểu thống nhất quy định như tại dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý theo hướng “Việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ không được xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và quy định khác của pháp luật có liên quan. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca không được ngăn chặn, cản trở việc phổ biến, sử dụng Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca.” (khoản 2, Điều 7).

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên góp ý về quy định liên quan đến thu hẹp đối tượng xử phạt vi phank hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (Điều 211 của Luật Sở hữu trí tuệ)

Liên quan đến nội dung về thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (Điều 211 của Luật Sở hữu trí tuệ), đại biểu Nguyễn Lâm Thành, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên đề nghị không nên thu hẹp hoàn toàn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ mà cần có sự phân loại cụ thể. Đối với những vụ việc, vấn đề lớn; trường hợp tái diễn, tranh chấp thì bắt buộc phải xử lý tại Tòa án. Tuy nhiên, đối với những vi phạm nhỏ thì có thể áp dụng xử phạt vi phạm hành chính.

“Việc xử lý các tranh chấp về sở hữu công nghiệp, vừa qua trong nền kinh tế của chúng ta đang trong quá trình phát triển, mức độ quan tâm xã hội chưa nhiều, mặc dù nhiều doanh nghiệp nhiều cá nhân thấy rằng sở hữu công nghiệp, kiểu dáng công nghiệp có vi phạm tuy nhiên quá trình đề nghị, đưa ra tòa án xử lý chưa nhiều. Bên cạnh đó, trong quá trình hội nhập, chúng ta không chỉ sử dụng sản phẩm trong nước, mà còn rất nhiều sản phẩm nước ngoài. Do đó, phải tuân thủ quy định của pháp luật quốc tế liên quan đến điều khoản này. Nếu chỉ thực hiện theo biện pháp hành chính thì nhiều trường hợp không đủ sức răn đe. Vì vậy, nếu không có biện pháp xử lý mạnh hơn thì tình trạng này sẽ vẫn xảy ra…”, đại biểu Nguyễn Lâm Thành nêu quan điểm.

Cũng liên quan đến nội dung này, đại biểu Đồng Ngọc Ba, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định cho rằng, phương án hiện nay rất xác đáng bởi vì các vi phạm về sở hữu trí tuệ có thể là vi phạm trong các giao dịch dân sự, nhưng cũng có thể là các vi phạm xâm phạm trật tự quản lý hành chính nhà nước. Việc này cần phải phân biệt rất rõ, không nên thuần túy cho rằng vi phạm về sở hữu trí tuệ chỉ là phát sinh tranh chấp dân sự. “ Giữ nguyên như hiện hành là có cơ sở cả về mặt lý thuyết, cũng như về mặt thực tiễn và nhất là thực tiễn Việt Nam và cũng không mâu thuẫn gì với vấn đề chúng ta vừa có xử lý hành chính, lại vừa có giải quyết tranh chấp bằng cơ chế dân sự tại tòa án.”, đại biểu Đồng Ngọc Ba nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo đại biểu về mặt thực tiễn, hiện nay nếu chúng ta giải quyết tranh chấp về sở hữu trí tuệ cơ bản bằng cơ chế Tòa án, không có xử lý hành chính hay là xử lý ở phạm vi hẹp thì sẽ dẫn đến quá tải cho hệ thống Tòa án về vấn đề này. “Quá tải cả về số lượng công việc cũng như chúng ta phải nhìn nhận một thực tế là năng lực, sự chuẩn bị về điều kiện chuyên môn của Tòa án để giải quyết các tranh chấp về sở hữu trí tuệ chưa phải đã là tốt trong điều kiện chúng ta cũng chưa có một Tòa án chuyên trách về sở hữu trí tuệ.”, đại biểu lưu ý.

Đại biểu Phan Đức Hiếu, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho rằng, quy định điều kiện hành nghề dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp (Điểm d, Khoản 2, Điều 155)  không nên quy định “liên tục” từ 5 năm trở lên mà nên quy định cho phép thời gian cộng dồn, cân nhắc quy định thời gian 5 năm cũng là dài quá mức cần thiết.

Ngoài ra, tại hội nghị, một số ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả; rà soát lại quy định về điều kiện hành nghề dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp; điều kiện kinh doanh dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp; quy định về chính sách của Nhà nước đối với sở hữu trí tuệ cần đảm bảo tính khả thi; quy định về tác giả và đồng tác giả;… 

Thay mặt Chính phủ  và cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt ghi nhận những góp ý tâm huyết, xác đáng, có giá tri của các vị đại biểu Quốc hội đối với dự thảo Luật  sửa đổi, bổ sung 1 số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.

Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ nghiêm túc tiếp thu tất cả các ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội. Trong đó, có nhiều ý kiến trao đổi rất sâu sắc về những nội dung thảo luận về giao quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước; về thu hẹp đối tượng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ,…

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt giải trình tiếp thu ý kiến các vị ĐBQH

Đối với các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, góp ý sửa đổi điều kiện hành nghề và kinh doanh dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp, Ban soạn thảo sẽ tổng hợp đầy đủ và báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật.

“Đây là dự án luật khó, phức tạp, có tính chuyên môn sâu do đó trong quá trình tiếp thu, giải trình, không thể tránh khỏi thiếu sót, cơ quan soạn thảco sẽ tiếp tục làm việc, xin ý kiến các chuyên gia, nhà quản lý đối với các ý kiến góp ý của các vị đại biểu Quốc hội tại hội nghị và có giải trình cụ thể khi Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua theo quy định tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV”, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết.

Kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, qua các ý kiến phát biểu, các vị đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao tinh thần làm việc cầu thị, trách nhiệm của cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo và sự phối hợp của các cơ quan có liên quan dưới sự chỉ đạo khẩn trương, sâu sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đồng thời, các ý kiến cũng cho rằng, dự thảo luật sau khi được tiếp thu, giải trình chỉnh lý đã đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu đề ra trong việc sửa đổi luật, bảo đảm chất lượng, thể chế hóa đầy đủ chủ trương mới của Đảng, phù hợp với các cam kết quốc tế, đáp ứng ưu cầu của thực tiễn và đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận nội dung làm việc

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, các ý kiến phát biểu về cơ bản nhất trí với những nội dung lớn của dự thảo luật đã được tiếp thu, chỉnh lý và phát biểu đã gắn vào trọng tâm các nhóm vấn đề Chủ tịch Đoàn gợi ý thảo luận. Bên cạnh đó, các ý kiến phát biểu cũng đã đóng góp nhiều ý kiến cụ thể, đề nghị cân nhắc chỉnh lý, làm rõ thêm một số vấn đề cụ thể trong một số điều khoản và chỉnh lý về mặt kỹ thuật văn bản.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Tổng Thư ký Quốc hội tổ chức tổng hợp đầy đủ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận, xây dựng báo cáo gửi các vị đại biểu Quốc hội đồng thời gửi báo cáo tới các cơ quan có liên quan để nghiên cứu tiếp thu giải trình và hoàn thiện dự thảo Luật trình Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp với Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với các cơ quan có liên quan nghiêm túc tiếp thu đầy đủ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội và ý kiến của các đoàn Đại biểu Quốc hội, ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật cùng các tài liệu có liên quan trình Quốc hội thảo luận và xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV.

Sáng cùng ngày, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tiếp tục cho ý kiến về dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi)./.